ما انسان ها در هر ساعت و هر لحظه ای با انواع متن های گوناگون که روی انواع کاغذ ها به چاپ رسیدند سر و کار داریم. اما تا به حال به این فکر کرده اید که سرگذشت آن ها به چه صورت بوده؟ و یا به چه روشی و یا چگونه این روزنامه و کتابی که در دست دارید به چاپ رسیده اند؟ ما به شما جواب می دهیم. یکی از محبوب ترین و در عین حال فراگیر ترین روش چاپ که از گذشته تا به امروز هنوز مورد استفاده در بسیاری از چاپخانه ها قرار دارد، روش چاپ افست است.

چاپ افست

چاپ افست ((offset printing یا لیتوگرافی یکی از به صرفه ترین و پرطرفدار ترین روش ها در دنیا و صنعت چاپ است. از چاپ افست برای چاپ صفحات کاغذ با تیراژ بالا و با کیفیت مانند، روزنامه، مجله، اوراق اداری، نقشه، بروشور، پوستر و … استفاده می شود.

در چاپ افست از سیستم CMYK (رنگ های فیروزه ای، ارغوانی، زرد، مشکی) استفاده می شود که در ادامه به طور کامل برای شما توضیح خواهیم داد.

چاپ افست

تاریخچه چاپ افست:

در همان ابتدای قرن 20 میلادی، در فردی به نام روبل که چاپخانه ای بزرگ در آمریکا داشت چاپ افست را به طور اتفاقی اختراع کرد، به این گونه که، یکی از کارگران فراموش کرد کاغذ ها را درون دستگاه قرار دهد، و به همین دلیل غلتک های چاپ رنگی شدند و روی کاغذ های بعدی به چاپ رسیدند. روبل زمانی که به کاغذ های باطله نگاه کرد، متوجه شد که کیفیت چاپ به مراتب بالا تر از روش چاپ قبلی است. این سهل انگاری باعث تولد چاپ افست در آن زمان شد.

در سال 1317 و 1318 اولین دستگاه های چاپ افست که معمولاً مربوط به شرکت های هایدل برگ و رولند آلمان غربی بودند، وارد ایران شدند. جالب است که بدانید، اولین چاپخانه ای که از دستگاه های افست استفاده کرد، چاپخانه مجلس بود.

مراحل فرایند چاپ افست:

متخصصان و صنعتگران ماهر در زمینه چاپ افست، این روش چاپ را به طور کل به 4 بخش مختلف تقسیم بندی می کنند که عبارت اند از:

1.طراحی بخش فراموش شده در صنعت چاپ :

بخشی که زیاد مورد توجه افرادی که در این حوضه فعالی می کنند، قرار نمی گیرد اما در عین حال مهم ترین بخش چاپ می باشد، طراحی است. بسیاری از افراد طراح بودن را فقط محدود به بلد بودن کار با نرم افزار های طراحی مثل فتوشاپ، اتوکد و… می دانند، در حالی اصلاً این گونه نیست. طراحی و گرافیک دنیایی پر از اطلاعات و جزئیات است که گرافیست های حرفه ای و کار بلد، سال های طولانی را در مقطع های مختلف درس خواندند که به این نقطه برسند. پس برای کار خود ارزش قائل باشید و برای طراحی به دوستان کار بلد و حرفه ای که در این حوضه فعالیت می کنند، اعتماد کنید.

2.انتخاب نوع کاغذ و فرم چاپ :

انتخاب نوع کاغذ با توجه به نیاز مشتری و نوع محصولی که سفارش داده است، انتخاب می شود، مثلاً کاغذ هایی که برای روزنامه انتخاب و به چاپ می رسانیم با کاغذی که برای کارت ویزیت استفاده می کنیم به طبع یکی نخواهد بود.

فرم و کاغذ هم مانند جنس و نوع کاغذ با هم متفاوت است، مثلاً سر برگ هایی که برای سررسید های تبلیغاتی به کار می بریم با سر برگ های روزنامه و یا کارت ویزیت با هم مشابه نمی باشد.

3.سومین مرحله در روش چاپ افست لیتوگرافی است :

در مرحله بعد طرح را به شکل سی دی و فرمت TIF به بخش لیتوگرافی می برند. در این مرحله با دستگاه ایمیج ستر (image setter) برای هر رنگ یک فیلم جداگانه می گیرند، مثلا از یک طرح 4 رنگی، 4 فیلم متفاوت به ازای هر رنگ تهیه می کنند. پس از تهیه فیلم از فایل طراحی ها، فیلم ها را به صورت جداگانه و تک به تک درون دستگاهی به نام قید کپی قرار می دهند. در این دستگاه با استفاده از نوردهی به فیلم ها، طرح و نقش فیلم روی ورقه ای از جنس آلیاژ آلومینیوم و روی یا همان زینک می افتد. به این ترتیب برای هر 4 رنگ ما یک زینک خواهیم داشت. البته به تازگی دستگاه چاپ 9 رنگی نیز در وارد بازار های جهانی شده است.

4.آخرین مرحله خود چاپ است :

مرحله خود چاپ افست نیز به 3 مرحله تقسیم بندی می شود:

  • دستگاه چاپ افست از چندین غلتک با اندازه های متفاوت تشکیل شده که هر کدام از این غلتک ها وظیفه ای جداگانه دارند. اولین غلتک بزرگ همان غلتکی است که زینک را روی آن قرار می دهند. زینک از دو طرف با غلتک مرکب که رنگ را بر روی آن قرار می دهد، و غلتک آب که آن را مرطوب می کند، احاطه شده است.
  • در این زمان غلتک بعدی که از جنس پلاستیک می باشد و به غلتک افست نیز معروف است، وارد عمل می شود. این غلتک در جهت عکس غلتک قبلی حرکت می کند و تصاویر را هم مانند آیینه (یعنی بر عکس) بر روی کاغذی که در زیر خود قرار دارد چاپ می کند.
  • وظیفه آخرین غلتک که از جنس فولاد طراحی شده و به آن غلتک فشار نیز می گویند، چاپ دقیق تصاویر و نوشته ها بر روی کاغذ است.

تمامی این مراحل برای روزنامه ها، بروشور ها، سر رسیدها و …، که با کاغذ معمولی چاپ می شود تکرار می شود. توجه داشته باشید که این مراحل برای کاغذ های گلاسه دو بار باید تکرار شود تا طرح، دقیق و درست بر روی کاغذ بیوفتد.

انواع روش های چاپ افست:

·چاپ افست به روش سنتی و قدیمی:

این نوع چاپ بر پایه همان روش قدیمی یعنی پایه تضاد آب و روغن است به گونه ای که، قسمت هایی که قرار است به چاپ برسند با مواد جذب کننده چربی، و قسمت هایی که به چاپ نمی رسند را با مواد جذب کننده آب می سازند.

·چاپ افست به روش جدید و مدرن:

امروزه با استفاده دستگاه های تمام اتوماتیک و کامپیوتر ها CMYK، یعنی همان رنگ هایی که درون طرح استفاده را می شوند را بررسی و اسکن می کنند، و بعد زینک ها و پلیت های مربوطه را آماده شده تحویل می دهند.

موارد استفاده و کاربرد های چاپ افست:

چاپ افست پر کاربرد ترین و فراگیر ترین روش چاپ در جهان به شمار می رود، به طوری که امروزه 65 درصد از بازار و صنعت چاپ در جهان را به خود اختصاص داده است. ما در ادامه مواردی از محصولات چاپی که با چاپ افست تولید می شود را بررسی کرده ایم.

  • دفترها و کتاب ها :

کتاب ها بارز ترین و در دسترس ترین موارد استفاده از چاپ افست برای ما می باشند. از چاپ افست به دلیل مقرون به صرفه بودن و کیفیت بالای آن برای چاپ کتاب ها استفاده می کنند.

  • روزنامه ها و مجلات:

قدیمی ترین و نوستالژیک ترین مثال برای چاپ افست روزنامه ها می باشند. سرعت چاپ و همین طور مقرون به صرفه بودن این روش، افراد را تشویق به استفاده چاپ افست برای به چاپ رساندن روزنامه ها مخصوصاً با تیراژ های بالا می کند.

  • بسته بندی ها:

بیشترین کاربرد چاپ افست در تبلیغات و بسته بندی برای انواع کسب و کار ها و محصولات می باشد. چاپ افست به دلیل جنس و بافتی که می تواند برای آن مورد استفاده قرار گیرد (از مقوا گرفته تا پلاستیک نیز می توان به چاپ رساند) در بخش بسته بندی و تبلیغات حرف ها برای گفتن دارد.

  • اسناد و مدارک:

بسیاری از اسناد و مدارک سازمان ها و ارگان های دولتی و غیر دولتی که هر ساله توسط خود سازمان ها و یا شرکت های دیگر منتشر می شوند، به وسیله چاپ افست تولید، و به چاپ می رسند.

البته به غیر از موارد ذکر شده در بالا از چاپ افست برای تولید انواع بروشور ها، کارت های ویزیت، نقشه ها و… استفاده می شود.

مزایای چاپ افست:

  • مهم ترین دلیلی که از چاپ افست هنوز استفاده می کنند، کیفیت و وضوح بالای تصاویر و همچنین تثبیت و ماندگاری زیاد انواع رنگ ها روی کاغذ است:

با گذشت سال ها و پیشرفت تکنولوژی روش های جدید دیگری نیز مانند چاپ دیجیتال، وارد صنعت چاپ شدند اما هنوز از چاپ افست به دلیل کیفیت عالی و ماندگاری رنگ بر روی کاغذ، استفاده شده و محبوب بسیاری از صنعتگران در این حوضه می باشد.

  • سرعت بالا در چاپ:

این قابلیت چاپ افست برای انواع کسب و کار ها اهمیت زیادی دارد. مثلاً برای روزنامه که در تیراژ بالا چاپ می شوند، و یا مجلاتی که به صورت روزانه چاپ می شوند سرعت عمل در کنار کیفیت بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل برای تیراژ های بالا که سرعت بسیار اهمیت دارد، از چاپ افست استفاده می کنند.

  • با تولید باطله و زباله کمتر، بسیار به حفظ و نگهداری از طبیعت کمک می کند:

از مزایای چاپ افست، تنظیم میزان مرکب و جوهر قبل از شروع روند هر چاپ است. این مزیت باعث می شود که هر چاپ دقیق و تمیز باشد، و به همین ترتیب کاغذ باطله کمتری نیز تولید می شود. البته در چاپ افست خشک از همان ابتدا و شروع کار زباله کمتری تولید می شود.

  • بسیار در چاپ هایی با تیراژ بالا مقرون به صرفه می باشد:

چاپ افست نه تنها در کیفیت و سرعت چاپ حرف اول را می زند، بلکه به مقرون به صرفه بودن و کم هزینه بودن نیز بسیار مشهور است. در واقع روش چاپ افست ارزان ترین روش در تیراژ های بالای صنعتی و تجاری محسوب می شود.

  • تنوع در کاغذ های مورد استفاده برای چاپ:

همان گونه که در بخش قبل گفتیم در چاپ افست از هر نوع کاغذی، چه کاغذ های گلاسه و چه کاغذ های معمولی، کاغذ های مربوط به روزنامه و یا پوست و روکش شکلات نیز کاربرد دارد.

 معایب چاپ افست:

  • برای سفارشات و تیراژ هایی با حجم کم کاربرد ندارد.
  • امکان تغییر اطلاعات بعد از تایید نهایی اپراتور وجود ندارد و باید تا پایان فرایند چاپ با همان میزان تیراژی که انتخاب شده، ادامه دهید.
  • به دلیل نیاز چاپ افست به زینک ها و پلیت ها، فرایند قبل چاپ اصلی کمی زمان بر و طولانی خواهد بود.
  • باید به جنس و کیفیت زینک ها توجه کنید، زیرا اگر جنس خوبی نداشته باشند، کیفیت چاپ را هم به مرور زمان پایین می آورند.

تفاوت های چاپ افست با چاپ دیجیتال:

  • تعداد و تیراژ چاپ:

چاپ افست برای تیراژ های بالا مقرون به صرفه تر از چاپ دیجیتال است در حالی که اگر تیراژ پایین و کم دارید سمت چاپ افست نروید چون گران تر از چاپ دیجیتال برای شما تمام می شود.

  • تفاوت در ترکیب رنگ:

در چاپ افست از ترکیب 4 رنگ یعنی CMYK استفاده می شود در حالی که در چاپ دیجیتال از ترکیب رنگ SPOT استفاده می کنند. در ترکیب رنگ ها، رنگ های چاپ دیجیتال جذاب تر چاپ افست است.

  • قابلیت گرفتن نمونه اولیه:

در چاپ دیجیتال به دلیل قابلیت تغییر دادن اجزا و اینکه در تعداد کم مقرون به صرفه است، می توان برای تست کیفیت و دقت کار یک نمونه اولیه تولید کرد. این قابلیت در چاپ افست وجود ندارد، زیرا مراحل پیش از چاپ بسیار طولانی و پر هزینه خواهد بود و برای چاپ یک برگ کاغذ مقرون به صرفه نیست.

  • قابلیت تغییر و اصلاح طرح در روند کار:

این قابلیت برای چاپ دیجیتال وجود دارد که اگر عیب و ایرادی در طرح و یا غلطی در متن وجود داشت، سریع با کامپیوتر ها و دستگاه های پیشرفته آن ها را درست کرده و بعد به چاپ ادامه دهند. اما در چاپ افست به دلیل اینکه طرح بر روی زینک ها قرار دارد، نمی توان تغییری در طرح ایجاد کرد و باید تا پایان روند چاپ به همان شکل ادامه داد.

  • کیفیت یا سرعت در فرایند چاپ، مسئله این است!:

اگر سرعت را به کیفیت ترجیح می دهد انتخاب شما باید روش چاپ دیجیتال باشد. اما اگر کیفیت برای شما مهم تر از زمان است باید از روش چاپ افست استفاده نمایید.